Rozwój zabawy w wieku niemowlęcym
Zabawa jest jednym z ważniejszych przejawów aktywności dziecka. Ponieważ aktywność ta ma charakter złożony: składa się na nią wiele różnorodnych czynności i działań, uważamy ją za jeden z głównych rodzajów działalności człowieka, odgrywających istotną rolę w różnych okresach jego życia a przede wszystkim w dzieciństwie. Dla dziecka do momentu rozpoczęcia nauki w szkole zabawa stanowi podstawowy rodzaj działalności.
W okresie pomiędzy 10 a 12 miesiącem życia maluszka rola zabawy odgrywa szczególną rolę. Na skutek silnie postępującego rozwoju dziecka i zmian w zakresie jego zdolności fizycznych i różnorodnego wachlarza emocjonalnego, zabawa daje dziecku pełne pole do wyrażania własnych emocji, ekspresji ciała. Ponadto stymuluje rozwój mowy, jak i pozwala dziecku ćwiczyć ruchy precyzyjne tzw. manipulacyjne (np. chwytanie palcami kubka). W tym okresie u dziecka intensywnie przebiega rozwój motoryki małej. Maluszek poza dotykaniem zabawek czy przedmiotów zacznie je umiejętnie przekładać z ręki do ręki, toczyć po podłodze, a nawet łączyć np. proste puzzle. Szybko zauważysz pierwsze próby precyzyjnego chwytania kubka, jak i chwytania łyżeczki, jako pierwszego etapu nauki samodzielnego jedzenia.
Dziecko zaczyna być bardziej samodzielne. Wzrasta jego poczucie niezależności oraz potrzeba dokonywania własnych wyborów choćby w zakresie rodzaju zabawy. Sam będzie potrafił wskazać przedmiot jego zainteresowania i wyrazić chęć zabawy daną rzeczą. Maluszek rozumie takie stwierdzenia, jak „tego nie wolno” czy znaczenie negacji „nie”. Zacznie rozróżniać zachowanie dobre i złe. Dziecko będzie reagowało na proste polecenia oraz pytania. Ponadto za pomocą ciała będzie akcentowało swoje potrzeby i uczucia. Zabawy oraz przedmioty w jego otoczeniu będzie wybierało samodzielnie według własnego uznania. Maluszek będzie w stanie zapamiętać, gdzie położył swoją ulubioną zabawkę, będzie w stanie ją odłożyć na miejsce. Intensywnie zacznie naśladować Twoje ruchy, dźwięki czy powtarzać proste słowa. W 12. miesiącu życia silnie wzrasta zakres słów i zwrotów rozumianych przez malca. Dziecko już rozumie takie określenia jak „mały” czy „duży” oraz pojęcia „w”, „do” „z”, co zaobserwujesz podczas lokalizowaniu przez niego zabawek czy wodzeniem wzrokiem za daną osobą, kiedy powiesz np. „ Zobacz, misio jest w łóżeczku”.
Kilka przykładowych zabaw z maluszkiem:
- pokazuj dziecku, jak można stukać klockami, trzymając je w obu dłoniach,
- podczas kąpieli w wannie pokazuj dziecku, jak przelewać wodę z kubeczka do kubeczka,
- pokaż dziecku jak wprawiać w ruch strumieniem wody dziecięcy wiatraczek,
- wrzucaj z dzieckiem klocki do szeleszczącego, foliowego worka,
- pokaż dziecku jak można przyciągać buty, ciągnąć je za sznurówki lub przyciągać zabawki za kolorową wstążkę,
- okazuj, jak autko jedzie po torze wyścigowym, pociąg po szynach,
- możesz bawić się w pchanie małego lekkiego krzesełka, dużego misia lub piłki. Pokaż dziecku jak pchać przedmioty i poruszać się do przodu,
- usiądź na podłodze z ulubioną zabawką malucha. Pokazuj, gdzie jest: oko, ucho, głowa i prowokuj malucha do tego samego,
- śpiewaj maluchowi piosenki, najlepiej często te same, żeby mogło je rozpoznać. Możesz śpiewać o dziecku, o tym, gdzie ma głowę, gdzie nosek, o tym co robicie.
Można powiedzieć, że właśnie w rozwoju zabawy tkwią korzenie mowy i wszystkich przyszłych intelektualnych osiągnięć dziecka. Rozwój zabawy jest ściśle uzależniony od osiągnięć w sferze motorycznej, percepcji wzrokowej i słuchowej. W klubie malucha Bobik dziecko będzie brało udział w zabawach, które rozwijają jego zmysły i umiejętności.